Nasza PATRONKA

2079

Maria Kownacka urodziła się 11 września 1894 roku w Słupie powiat Gostynin. Do ośmiu lat miała wyjątkowo pogodne i szczęśliwe dzieciństwo. Nagła śmierć matki tragicznie zaważyła na dalszych jej losach. Już od roku 1912, czyli jeszcze pod zaborem, prowadziła we wsi Dębowa Góra powiat kutnowski tajne nauczanie dzieci. W roku 1914/1915, a następnie 1918/1919 pracowała w szkole, którą sama założyła w majątku Krzywda powiat łukowski. Prowadziła jednocześnie przedszkole, szkołę i kursy dla dorosłych analfabetów. Robiła to samodzielnie, zupełnie bezpłatnie, mając tylko utrzymanie w domu siostry, żony właściciela majątku. Lata od sierpnia 1915 roku do czerwca 1918 roku spędziła, wysiedlona, w Mińsku Białoruskim, gdzie znów z zapałem pracowała społecznie. Po powrocie do Krzywdy w czerwcu 1918 roku, witana przez ludzi ze spontaniczną radością, oddała się znowu z całym entuzjazmem pracy w swojej biednej szkole – w izbie czworackiej bez pieca i bez podłogi. Właśnie wtedy powstały Jej pierwsze utwory pisane z myślą o pozbawionych książek dzieciach chłopskich. Zadebiutowała w 1919 roku na łamach „Płomyczka” i Płomyka”, a następnie współpracowała z licznymi czasopismami dziecięcymi. Z powodu choroby krtani Maria Kownacka porzuciła zawód nauczycielski. Przeniosła się Warszawy i rozpoczęła pracę w Bibliotece Ministerstwa Reform Rolnych. Ukończyła kursy bibliotekarskie, włączyła się w wir pracy twórczej i działalności Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. W 1928 roku współorganizowała teatr „Baj”. Utwory książkowe Marii Kownackiej zaczęły się ukazywać w latach trzydziestych: „Bajowe bajeczki i świerszczykowe skrzypeczki, czyli o straszliwym smoku i dzielnym szewczyku, prześlicznej królewnie i królu Gwoździku” (1935), „Deszczyk pada słonko świeci” (1935), „Plastusiowy pamiętnik” (1936), „Kukuryku na ręczniku” (1936), „O Jaśku co się z Rokita założył” (1937), „Cztery mile za piec” (1937), „Miała babuleńka kozła rogatego” (1939), „Proszę, przepraszam, dziękuję” (1939). Podczas okupacji przebywała na wsi, gdzie prowadziła tajne nauczanie. Do stolicy powróciła w 1944 roku. W czasie Powstania Warszawskiego była współredaktorką czasopism dla dzieci „Jawnutka” i „Dziennik Dziecięcy”. Po wojnie zajmowała się wyłącznie twórczością literacką. Współpracowała ze scenami lalkowymi, placówkami oświatowo – wychowawczymi, zajmowała się również działalnością społeczną i publicystyczną. Wydała łącznie 50 książek, które osiągnęły nakład kilku milionów egzemplarzy. Niektóre z nich były tłumaczone na języki: niemiecki, czeski, słowacki, rosyjski, litewski, gruziński. Wielkim powodzeniem cieszył się teatrzyk „Supełka i Węzełka” wymyślony przez Marię Kownacką w 1952 roku dla dzieci z sanatorium w Szklarskiej Porębie. Spośród licznych książek wydanych przez pisarkę po 1945 roku największe powodzenie zyskały: „Kajtkowe przygody” (1948), „Tajemnica uskrzydlonego serca” (1948), „Dzieci z Leszczynowej Górki” (1952) – wspólnie z Zofią Malicką, „Rogaś z Doliny Roztoki” (1957 ), „Szkoła nad obłokami” (1958), „Głos przyrody” (1963) – wspólnie z Marią Kowalewską, „Plastusiowo” (1963), „W Świerszczykowie” (1965), „Wiatrak profesora Biedronki” (1965) – wspólnie z Janem Edmundem Kucharskim, „Skarb pod wiatrakiem” (1967) – wspólnie z Janem Edmundem Kucharskim, „Wesołe przedszkole” (1969), „Teatrzyk Supelków” (1970), „Cztery mile za piec” (1970), „Za żywopłotem” (1971) oraz „Co słonko widziało” (1975 – 1978), sześcioczęściowy cykl poświęcony kalendarzowym porom roku.